Asansör Butonlarının tam olarak tanınması

Asansör butonlarının işlevleri oldukça açık olabilir, ancak bazılarını öğrenmek yeni ve ilgi çekici olabilir. Asansörler, modern şehir yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır. Onları günde birçok kez kullanıyoruz, ancak kabinlerinin içindeki ve dışındaki butonlara ve sembollere ne kadar aşinayız? Bu karmaşık makineyle ana arayüzümüz olan bu butonlar, bir standartlar, işlevler ve bazen de sırlar dünyası barındırır.

Birinci Bölüm: Asansör Paneli Türleri

Her asansörde genellikle iki tür buton paneli bulunur:

1. Kabin Çağrı Paneli: Asansörü “çağırmak” veya “çağırmak” için kullandığınız, her katta asansör kapısının yanında bulunan panel.
2. Kabini Kumanda Paneli (KOP): Asansör kabininin içinde kat butonlarını ve özel işlevleri içeren ana panel.

Her birini ayrıntılı olarak inceleyelim.

ikinci Bölüm: Çağrı Paneli Butonları (Asansörün Dışında)

Bu paneller genellikle tasarım olarak en basit olanlardır, ancak asansörle ilk temas noktanızdır.

1. Yön Butonları (▲ ve ▼)

• Yukarı Butonu (▲ – Yukarı Ok): Bu butona basarak asansör kontrol sistemine bulunduğunuz kattan daha yüksek bir kata gitmek istediğinizi bildirirsiniz.
• Aşağı Butonu (▼ – Aşağı Ok): Bu butona basarak asansör kontrol sistemine bulunduğunuz kattan daha düşük bir kata gitmek istediğinizi bildirirsiniz.

Önemli Not: Her iki butona aynı anda veya tekrar tekrar basmak asansörün daha hızlı gelmesini sağlamaz. Modern kontrol sistemleri ilk kaydedilen talebi işler ve tekrarlanan talepleri yok sayar. Bu durum sadece butonlarda aşınma ve yıpranmaya neden olur. Bazı sistemlerde, kabini bulunduğunuz kata getirecek tek bir buton bulunur.

İstisna: Zemin katta (veya en alt katta) genellikle yalnızca yukarı butonu (▲) ve en üst katta yalnızca aşağı butonu (▼) bulunur.

2. Kat ve yön Göstergesi

Bu dijital veya LED ekran size aşağıdaki temel bilgileri verir:

• Mevcut kabin konumu: Asansörün hangi katta olduğunu gösteren bir sayı.
• Kabin yönü: Asansörün iniş mi yoksa çıkış mı olduğunu gösteren bir ok (▲ veya ▼).
• Varış anonsu: Genellikle bir zil sesi veya yanıp sönen bir ışıkla birlikte verilir. Bazı modern sistemlerde iki tür zil sesi bulunur: iniş için bir zil sesi ve iniş için iki zil sesi.

Üçüncü Bölüm: Kabin Paneli Düğmeleri (Asansör İçinde)

Bu panel, asansör içindeki kontrol merkezinizdir ve pratik olarak sizinle asansör arasındaki arayüzdür ve çok daha fazla çeşitli düğmeye sahiptir.

1. Kat Düğmeleri

En belirgin düğmeler şunlardır:

• Rakamlar (1, 2, 3, …): Hedef katı seçmek için.
• Harfler: Büyük ve karmaşık binalarda, belirli katları belirtmek için harfler kullanılır:
• G (Zemin Kat): Zemin kat. İran’da zemin kattaki katın karşılığı olarak kabul edilir.
• L (Lobi): Bina lobisi.
• P (Otopark): Birden fazla otopark katı varsa, P1, P2, … veya 1P, 2P… olarak gösterilir.
• B (Bodrum): P’ye eşdeğerdir veya otoparkla aynıdır.
• M (Asma Kat): Asma kat (iki ana kat arasındaki kat).
• R (Çatı): Çatı veya çatı bahçesi.
• ★ (Yıldız): Genellikle binanın dışına ana erişimi sağlayan ana kat veya lobiyi gösterir. Bu, görme engellilere ve acil servislere yardımcı olmak için uluslararası bir standarttır.

2. Kapı Kontrol Düğmeleri

Bu iki düğme en yaygın kullanılanlardır:

◄|► (Kapı Açık):

• Kullanım: Kapıları açık tutmak veya kapanmadan önce tekrar açmak için.
• Standart: Genellikle Kapatma düğmesinin solunda bulunur.

Not: Bazı asansörlerde bu düğmeyi birkaç saniye basılı tutmak, asansörü “Bağımsız Hizmet” moduna geçirir ve bu modda kapılar Kapatma düğmesine basılana kadar açık kalır (Eşyaları taşımada kullanışlıdır).

►|◄(Kapı Kapat):

• Kullanım: Kapıları kapatmak ve asansörü daha hızlı hareket ettirmek için.
• Yaygın Yanılgı: Birçok kişi bu düğmenin çalışmadığına inanıyor! Aslında, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Engelli Amerikalılar Yasası’na (ADA) göre, asansör kapısı en az 3 saniye açık kalmalıdır. Bu düğmeye bu süreden önce basılmasının bir etkisi yoktur. Ancak bu süreden sonra düğme kusursuz çalışır ve kapanma sürecini hızlandırır. Birçok ülkede benzer standartlar mevcuttur.

3. Acil Durum ve Uyarı Butonları

Bu butonlar yalnızca belirli durumlar için tasarlanmıştır ve yanlış kullanımları yasal işlem başlatılmasına neden olabilir.

• Alarm Butonu (🔔):
• Sembol: Sarı veya kırmızı zil.
• Kullanım: Asansörde kalırsanız veya acil bir durumda, bu butona basmak binada (genellikle güvenlik odasında veya makine dairesinde) bir alarm çalarak yetkilileri sorundan haberdar eder. Acil yardım gelene kadar bu butonu basılı tutun.
• Telefon Butonu (📞):
• Sembol: Telefon.
• Kullanım: Modern asansörlerde bu buton, asansör şirketinin destek merkezi veya bina güvenliğiyle doğrudan, çift yönlü bir iletişim hattı kurar. Bu sistem, konuşup durumu açıklamanıza olanak tanıdığı için bir alarmdan daha etkilidir.
• Acil Durdurma Butonu (Durdur / Acil Durdurma):
• Sembol: Genellikle üzerinde DUR yazısı bulunan büyük, kırmızı bir mantar butondur.
• Önemli: Bu buton, yanlış kullanımı (örneğin, katlar arasında aniden durma) asansörün kendisinden daha tehlikeli olduğu için modern yolcu asansörlerinden kaldırılmıştır. Günümüzde bu buton, yük veya inşaat asansörlerinde daha sık bulunur ve yalnızca eğitimli personel tarafından kullanılmalıdır.

4. İtfaiye ve Hizmet Anahtarları

Bunlar düğme değil, yalnızca itfaiyeciler ve asansör teknisyenlerinin kullanımına sunulan özel anahtarlardır.

• İtfaiye Hizmeti Modu:
• Sembol: İtfaiyeci kaskı (👨‍🚒) veya “İtfaiye Hizmeti” kelimesi.
• İşlev: Özel anahtarı çevirerek itfaiyeciler asansörün tüm kontrolünü ele geçirir. Asansör diğer tüm komutları iptal eder, ana kata döner, kapıları açar ve ardından yalnızca özel anahtar aracılığıyla kabin içinden gelen komutlara yanıt verir. Bu, kurtarma ve yangınla mücadele operasyonları için hayati önem taşır.
• Bağımsız Servis:
• Sembol: “Bağımsız Servis” veya “Servis” kelimeleri.
• İşlev: Teknisyenler veya bina personeli (örneğin, özel transferler için), asansörü normal servis döngüsünden çıkarmak için bu modu kullanır. Bu modda, asansör katlardan gelen çağrı butonlarına yanıt vermez ve yalnızca kabin içinden gelen komutlarla çalışır.

5. Fan / Havalandırma Butonu

• Sembol: Genellikle bir fan kanadıyla veya eski modellerde FAN kelimesiyle işaretlenir.
• Renk: Bu butonun genellikle belirgin bir rengi yoktur ve paneldeki diğer butonlarla aynı renktedir.
• Konum: Genellikle kabin kontrol panelinin (COP) alt kısmında, acil durum butonlarının veya kapı kontrol butonlarının yakınında bulunur.

Kullanım ve işlev:

Bu düğmenin temel amacı asansör kabininin içindeki havayı sirküle etmektir. Bu düğmeye basıldığında, genellikle kabinin tavanına veya duvarına yerleştirilmiş bir fan çalışır. Bunun birkaç avantajı vardır:

1. Hava kalitesini iyileştirme: Asansörler gibi küçük ve kapalı alanlarda, özellikle yoğun zamanlarda, hava hızla ağırlaşıp “havasız” hale gelebilir. Fanı açmak, havanın sirkülasyonunu sağlar ve ferahlık hissi yaratır.
2. Isı hissini azaltma: Sıcak mevsimlerde veya yoğun binalarda, kabin içindeki sıcaklık artabilir. Fan, hava akışı oluşturarak yolcuları serinletmeye ve havasızlık hissini azaltmaya yardımcı olur (ciltteki buharlaşmalı soğutma etkisi).
3. Hoş olmayan kokuları giderme: Kabinde hoş olmayan bir koku varsa (örneğin, yemek kokusu veya yoğun bir parfüm kokusu), fan bu kokunun daha hızlı dağılmasına yardımcı olabilir.

Fan düğmesi hakkında önemli noktalar:

• Bu düğme bir klima değildir! Yaygın bir yanılgı, fan düğmesinin klimayı açtığıdır. Çoğu standart asansörde, bu düğme yalnızca basit bir vantilatörü çalıştırır ve soğutma veya sıcaklık kontrolü sağlamaz. Modern otel veya kulelerdeki lüks asansörlerde gerçek klima bulunabilir, ancak bu sistem genellikle otomatiktir ve yolcunun kontrol edebileceği ayrı bir düğme bulunmaz.
• Açma/Kapama Fonksiyonu: Bu düğme genellikle bir “anahtar” işlevi görür; yani, tek bir basışta vantilatör açılır (ve düğme ışığı da yanar), tekrar basıldığında ise kapanır.

Dördüncü Bölüm: Gelişmiş Özellikler ve Yeni Teknolojiler

Asansör düğmeleri gelişiyor. İşte en yeni teknolojilerden bazıları:

1. Varış Noktası Sevk Sistemi

Modern kule ve otellerde yaygınlaşan bu sistemlerde, kat lobisindeki çağrı paneli çok daha akıllıdır.

• Nasıl çalışır? Asansöre binmeden önce, lobideki dokunmatik ekran veya tuş takımı üzerinden varış noktanızı girersiniz. Sistem sizi belirli bir asansöre (örneğin A, B, C vb. asansörler) yönlendirir.
• Avantajları:
• Üretkenliği artırın: Sistem, yolcuları birbirine yakın katlara gruplayarak durak sayısını ve seyahat süresini önemli ölçüde azaltır.
• Kalabalıklığın azalması: Asansör kabininde genellikle kat seçme düğmesi bulunmaz (veya devre dışı bırakılır), bu da alanı daha özel kılar.

2. Dokunmatik ve Temassız Düğmeler

• Kapasitif Düğmeler: Akıllı telefon ekranlarına benzer şekilde, bu düğmeler fiziksel baskı gerektirmez ve basit bir dokunuşla etkinleştirilir. Bu düğmeler daha modern bir görünüme sahiptir ve temizlenmesi daha kolaydır.
• Temassız/Hareketle etkinleştirilen düğmeler: Bu teknoloji, COVID-19 gibi pandemiler sırasında popülerlik kazanmıştır. Kullanıcı, kızılötesi sensörün düğmeyi algılayıp etkinleştirmesi için parmağını düğmenin önünde kısa bir mesafede (yaklaşık 1-3 cm) tutar.

3. Braille ve Dokunsal Kabartmalar

Uluslararası standartlara (ADA gibi) göre, tüm asansör düğmeleri görme engelli ve az gören kişiler için aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

• Braille: Düğmenin numarasının veya sembolünün Braille çevirisi yanına kazınmıştır.
• Kabartma: Numaralar ve sembollerin kendileri de dokunarak tanınabilmeleri için yükseltilmiş olmalıdır.
• Yıldız düğmesi (★): Daha önce de belirtildiği gibi, ana kat (lobi) düğmesi, görme engelli kişilerin binanın ana çıkışını kolayca bulabilmeleri için yükseltilmiş bir yıldızla işaretlenmelidir.

Beşinci Bölüm: Asansör Düğmeleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular ve Yaygın Hatalar

      1.Düğmeye birden fazla basmak asansörün daha hızlı gitmesini sağlar mı?

• Hayır. Asansör kontrol sistemi ilk çağrıyı kaydeder ve sonraki çağrıların hız veya öncelik üzerinde hiçbir etkisi yoktur.

     2.”Kapıyı kapat” düğmesi gerçekten çalışıyor mu?

• Evet, ancak gecikmeli olarak. Güvenlik nedeniyle, kapının kapanmadığı kısa bir gecikme (genellikle 3-5 saniye) vardır. Bundan sonra düğme çalışır.

      3.Aynı kattaki iki kişi aynı anda yukarı ve aşağı düğmelerine basarsa ne olur?

• Asansör, programlanmış mantığına göre çalışır. Asansör yukarı çıkıyorsa, önce yukarı (▲) düğmesine basan yolcu için durur ve geri dönerken diğer yolcu için durur.

      4.Yanlış tuşladığım bir katı nasıl iptal edebilirim?

• Bazı modern asansörlerde bu özellik bulunur. Yaygın yöntemler şunlardır:
• Çift Basma: Yanlış düğmeye tekrar hızlıca basın.
• Basılı Tutma: Işık sönene kadar düğmeyi birkaç saniye basılı tutun.
• Grup İptali: Bazı Otis modellerinde, “Kapıyı Kapat” düğmesine 5 kez basmak, seçilen tüm katları iptal eder.
• Bu özellik tüm asansörlerde mevcut değildir.

Sonuç

Asansör düğmeleri, basit bir kullanıcı arayüzünden çok daha fazlasıdır ve onlarca yıllık mühendislik, güvenlik standartları ve tüm kullanıcıların (engelliler dahil) ihtiyaçlarının dikkate alınmasının bir sonucudur. Bu düğmelerin nasıl doğru şekilde kullanılacağını bilmek, asansörünüzü güvenli ve verimli bir şekilde kullanmanıza yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda hayatımızı her gün kolaylaştıran harika teknolojiler hakkındaki anlayışımızı da yansıtır. Bir dahaki sefere asansöre bindiğinizde, o tanıdık panele yeni bir bakış açısıyla bakın.