Bozuk asansör, sevmediğimiz bir tabirdir. Asansörler, çok katlı binalardaki en önemli ekipmanlardan biridir. Sağladıkları konfor, hız ve güvenlik, asansörleri günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Ancak, diğer tüm mekanik ve elektronik sistemler gibi asansörler de arızalanmaya meyillidir. Bu arızalar, yanlış katta durmak gibi basit bir sıkıntıdan, asansörde mahsur kalma gibi ciddi güvenlik tehlikelerine kadar değişebilir. Asansör arızasının nedenini anlamak ve önleyici tedbirler uygulamak, asansörün güvenli, sorunsuz ve uzun süreli çalışmasını sağlamanın anahtarıdır.
Asansörün hareket etmemesinin nedeni nedir? Asansör bir katta takılıp kalmış ve hareket etmiyor. Sebebi nedir? Asansör kabininin aşağı inmesinin nedeni nedir? Bu makalede bu soruları ve daha fazlasını yanıtlıyoruz. Pelkan sitesindeki bu makalede, asansör arızalarının 75 yaygın nedenini kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Her bir durum için önce arıza türünü belirliyor, ardından arızaya neden olan faktörleri analiz ediyor ve son olarak pratik ve önleyici çözümler sunuyoruz. Arızaları beş kategoriye ayırdık: mekanik, elektronik, elektrik, güvenlik ve kullanım ve çevre.
Birinci Bölüm: Asansör arızalarının tanımı, faktörleri ve çözümleri
Bu bölümde arızalar farklı kategorilere ayrılmıştır: mekanik, elektrik, elektronik, güvenlik ve uygunsuz kullanımla ilgili.
Kategori 1: Mekanik arızalar
Bu arızalar, asansörün fiziksel ve hareketli parçalarıyla ilgilidir.
1.Tel halatların aşınması veya kopması
- Arıza: Kabin süspansiyon tel halatlarının mukavemetinin azalması ve nihayetinde kopması.
- Nedenleri: Uzun süreli kullanım, uygun yağlama eksikliği, nemden kaynaklanan paslanma, halatlar arasında eşit olmayan gerilim, gergi plakasının uygun olmayan olukları.
- Çözüm: Tel halatların kalifiye bir teknisyen tarafından düzenli olarak periyodik olarak kontrol edilmesi, üreticinin talimatlarına göre yağlanması, halatların hizalanması ve gerginliğinin kontrol edilmesi ve kritik aşınma noktasına ulaşmadan önce değiştirilmesi.
2.Motor şanzıman arızası
- Arıza: Olağandışı gürültü, hareket sırasında şiddetli titreşim veya asansörün tamamen durması.
- Nedenleri: Şanzıman yağının eksikliği veya kirlenmesi, dişli ve yatakların aşınması, sık aşırı yüklenme.
- Çözüm: Periyodik bakımlar sırasında şanzıman yağının seviyesini ve kalitesini kontrol edin, yağı programa göre değiştirin, olağandışı sesleri dinleyin ve sorunu hemen giderin.
- Kılavuz pabuçların aşınması (kayar veya makaralı)
- Arıza: Raylar üzerinde hareket ederken kabinin titreşimi ve sallanması, gürültü.
- Nedenleri: Pabuç balatalarının kullanım ömrünün sona ermesi, rayların yağlanmaması (kayar pabuçlar için), yatakların kuruması veya hasar görmesi (makaralı pabuçlar için).
- Çözüm: Pabuçların düzenli olarak kontrol edilmesi, aşınmış balataların veya makaraların zamanında değiştirilmesi, rayların uygun şekilde yağlanması.
- Fren sisteminde (fren mıknatısı) sorun
- Arıza: Araç tam olarak zemin seviyesinde durmuyor (düzeltilmemiş), araç durduktan sonra kayıyor veya en kötü durumda frenler çalışmıyor.
- Nedenleri: Fren balatalarının aşınması, balata ile disk arasındaki boşluğun ayarlanmamış olması, fren mıknatısı bobininin zayıflaması, balata yüzeyinin yağlı kirlenmesi.
- Çözüm: Fren sisteminin periyodik olarak kontrol edilmesi ve ayarlanması, fren yüzeylerinin temizlenmesi ve gerekirse balata ve bobinin değiştirilmesi.
- Tahrik kasnağı arızası (ana motor kasnağı)
- Arıza: Halatların kasnak üzerinde kayması, titreşime neden olması, halatların hızlı aşınması.
- Nedenleri: Kasnak oluklarının aşınması ve genişlemesi, kasnak malzemesinin halatla uyumsuzluğu, halatların gerginliğinin uygun olmaması.
- Çözüm: Yıllık kontroller sırasında olukların derinliğini ve şeklini kontrol edin ve gerekirse kasnağın yeniden oluk açmasını veya tamamen değiştirilmesini sağlayın.
- Avara kasnağı sorunu
- Arıza: Asansör boşluğunun üst kısmından gıcırtı veya alışılmadık bir ses gelmesi, titreşim.
- Nedenleri: Kasnak yatağının arızalanması, kasnağın hizasızlığı.
- Çözüm: Yatakları kontrol edip yağlayın ve gerekirse değiştirin, kasnağın hizalı olduğundan emin olun.
- Hiz Regülatör arızası (mekanik acil fren sistemi)
- Arıza: Yetkisiz hızlanma sırasında paraşüt sisteminin devreye girmemesi veya sebepsiz yere devreye girmesi.
- Nedenleri: Pas, toz, hareketli parçaların yağlanmaması, fabrika ayarlarından sapma.
- Çözüm: Regülatörün periyodik olarak test edilmesi ve denetlenmesi (genellikle yılda bir kez bir muayene şirketi tarafından), yağlanması ve temizlenmesi ve gerekirse yeniden ayarlanması.
- Paraşüt arızası (emniyet freni)
- Arıza: Regülatör etkinleştirildiğinde raylara kilitlenmemesi.
- Nedenleri: Mekanizma üzerinde pas veya kir, çenelerin aşınması, ayar eksikliği.
- Çözüm: Regülatör ile kontrol ve performans testi, mekanizmanın temizlenmesi ve yağlanması.
- Kat menteşeli kapılarda sorunlar
- Arıza: Kapının tam kapanmaması, gıcırdama sesi, kilit arızası.
- Nedenleri: Menteşelerin aşınması, yanlış kullanım nedeniyle kapının sarkması, diktatör arızası (gevşetici), kilit kontağı sorunu.
- Çözüm: Menteşelerin periyodik olarak ayarlanması ve yağlanması, diktatörün ayarlanması veya değiştirilmesi, kilit kontağının kontrol edilmesi ve temizlenmesi.
- Otomatik kapılarda sorunlar (merkezi veya teleskopik)
- Arıza: Tam açılıp kapanmama veya çarpma, engel algılamama, anormal ses çıkarma.
- Nedenleri: ana motorun arızalanması, kayış veya kasnakların aşınması, optik sensörlerin veya ışık perdesinin kirlenmesi, kapı altındaki pabuçların arızalanması, kapı akışında bir engel bulunması.
- Çözüm: Kapı sensörlerinin düzenli temizliği, kapı mekanizmasının aylık kontrolü ve ayarı, kayış ve kasnaklar gibi aşınmış parçaların değiştirilmesi.
… (ve aşağıdaki tabloda özetlenen 75 nedenin tamamı)
İkinci Bölüm: Asansör arızalarının 75 nedeni ve önleme yöntemlerinin kapsamlı tablosu
Kolaylık ve hızlı erişim için, 75 arıza nedeni aşağıdaki tabloda belirli kategoriler halinde sunulmuştur.
| Kategori | Kod | Arıza Türü | Neden Olan Faktörler | Önleyici / Düzeltici Yöntemler |
| Mekanik (Mechanical) | M01 | Tel halatların aşınması veya kopması | Doğal aşınma, yağlama eksikliği, nem, dengesiz çekiş | Periyodik muayene, yağlama, çekişin kontrolü ve zamanında değişim |
| Mekanik | M02 | Dişli kutusu arızası | Yağ eksikliği veya kirlenmesi, dişlilerde aşınma, aşırı yük | Kontrol ve yağ değişimi, aşırı yükten kaçınma |
| Mekanik | M03 | Kılavuz rayların ve rulmanların aşınması | Ömrünü tamamlamış parçalar, kuru sürtünme | Muayene ve yağlama, gerekirse değiştirme |
| Mekanik | M04 | Fren sistemi arızası (elektromıknatıs) | Fren pabuçlarının aşınması, ayarsızlık, zayıf yaylar | Periyodik ayar, fren pabuçlarının değişimi |
| Mekanik | M05 | Kasnak oluklarının aşınması | Doğal aşınma, uygunsuz tel halat, yanlış çekiş | Yıllık muayene, oluk yenileme veya kasnak değişimi |
| Mekanik | M06 | Kasnak yatak arızası | Ömrünü tamamlamış yatak, yağlama eksikliği | Kontrol ve gerekirse yatak değişimi |
| Mekanik | M07 | Gavore arızası (emniyet freni) | Korozyon, kir, ayar dışına çıkma | Temizlik, yağlama, ayar |
| Mekanik | M08 | Paraşütün hatalı çalışması | Paslanma, mekanizma arızası, aşınmış yaylar | Test ve yağlama, mekanizmanın yenilenmesi |
| Mekanik | M09 | Kat kapısı menteşe arızası | Menteşe aşınması, kapı kilit arızası | Düzenli yağlama ve ayar |
| Mekanik | M10 | Otomatik kapı mekanizması arızası | Motor arızası, kayış aşınması, tahrik ve ray sorunları | Periyodik bakım, kayış ve parçaların değişimi |
| Mekanik | M11 | Kılavuz raylarda çatlak veya kırık | Yanlış montaj, darbe, deprem | Doğru montaj, denetim ve muayene |
| Mekanik | M12 | Ray bağlantılarında gevşeme | Titreşim, zayıf ilk montaj | Bağlantıların sıkılması ve denetlenmesi |
| Mekanik | M13 | Kabin titreşimi ve gürültü | Parça gevşemesi, dengesizlik | Parçaların sıkılması ve dengelenmesi |
| Mekanik | M14 | Amortisör arızası | Ömrünü tamamlamış amortisör, yağ sızıntısı | Amortisörün zamanında değişimi |
| Mekanik | M15 | Tazminat zincirinde sorun | Aşınma ve yıpranma, kırık halkalar, yerde sürüklenme sesi | Görsel inceleme, yağlama, doğru montajın sağlanması |
| Mekanik | M16 | Makine dairesi titreşimi | Uygunsuz şasi, motor hizalaması bozukluğu, hasarlı amortisörler | Balataların/silindirlerin periyodik muayenesi ve değişimi, rayların yağlanması |
| Mekanik | M17 | Hidrolik tampondan yağ sızıntısı | Conta ve keçelerin arızalanması | Periyodik muayene, conta değişimi ve yağ dolumu |
| Mekanik | M18 | Kabin karşı ağırlıkla aynı seviyede değil | Çekme halatlarının eşit olmayan gerginliği, başlangıçtaki yanlış hesaplama | Uzman bir teknisyen tarafından sistem yeniden dengelemesi |
| Mekanik | M19 | Hız regülatörü tel halat kapağı aşınması(vali) | Doğal aşınma ve yıpranma, kirlilik | Periyodik muayene ve zamanında değiştirme |
| Mekanik | M20 | Kapı açılıp kapanırken takılıyor | Kapı contasında tıkanıklık var, mekanizma ayarlanmamış | Contanın düzenli temizliği, kapı mekanizmasının yeniden ayarlanması |
| Elektrik | E01 | Sigorta veya minyatür anahtar arızası | Kısa devre, anlık aşırı yük, güç dalgalanması | Kesin sebebi bulmak için uygun amperajlı sigorta kullanın. |
| Elektrik | E02 | Kontaktör arızası | Kaplama kusurları, bobin yanması, mekanik aşınma | Plakaların muayenesi ve temizliği, aşınmış kontaktörlerin değiştirilmesi |
| Elektrik | E03 | Kablolama ve bağlantılarda (terminallerde) sorun var | Gevşek bağlantılar, oksidasyon, aşırı ısınma | Terminallerin periyodik olarak sıkılması, uygun kablo kullanımı |
| Elektrik | E04 | Asansör motoru yanma arızası | Sürekli aşırı yük, ciddi güç dalgalanmaları, soğutma sistemi arızası | Koruma sistemlerinin montajı, motor fan servisi, aşırı yük taşımama |
| Elektrik | E05 | Güç trafosu arızası | Gerilim dalgalanması, çıkışta kısa devre | Giriş ve çıkış voltajının kontrol edilmesi, hasarlıysa değiştirilmesi |
| Elektrik | E06 | Acil durdurma ana şalter arızası (mantar) | Sık kullanım, temas aşınması | Periyodik performans testleri, gerekirse değiştirme |
| Elektrik | E07 | Kapı ve kilit kontaklarında sorun | Kirlilik, toz, hassas ayar eksikliği | Kontakların periyodik temizliği ve ayarlanması |
| Elektrik | E08 | Konumlandırma sensörlerinin (mıknatısların) arızalanması | Yer değiştirme, kırılma, manyetik özelliklerin zayıflaması | Periyodik muayene ve ayarlama, arızalı sensörlerin değiştirilmesi |
| Elektrik | E09 | Kablo yönlendirmesinde bağlantı kesilmesi veya bağlanması | Sürekli hareket, bükülme, gerilme nedeniyle aşınma ve yıpranma | Kablo trolünün kullanım ömrünün sonunda periyodik görsel muayenesi, değiştirilmesi |
| Elektrik | E10 | Kabin aydınlatma sistemi arızası | Ampul yanması, kablolama sorunu, acil durum pil arızası | Ampulün değiştirilmesi, aydınlatma devresinin kontrol edilmesi, pilin test edilmesi |
| Elektrik | E11 | Motor soğutma fanı ve kontrol paneli arızası | Toz, fan motoru yanması, yatak arızası | Fanların periyodik temizliği ve bakımı |
| Elektrik | E12 | Fren direncinde sorun (VVVF sistemlerinde) | Aşırı ısınma, kırılma, tel kopması | Görsel inceleme, direnç soğutma fanının çalışmasının sağlanması |
| Elektrik | E13 | Acil kurtarma sistemi pil arızası(UPS) | Pil ömrü bitti, şarj olmuyor | Periyodik pil testi ve değişimi (genellikle 2 yılda bir) |
| Elektrik | E14 | Sistemdeki elektriksel gürültü | Uygunsuz kablolama, topraklama eksikliği, diğer ekipmanlarla etkileşim | Topraklama sisteminin kontrol edilmesi, güç ve kontrol kablolarının çıkarılması |
| Elektrik | E15 | Akü şarj cihazı arızası | Elektronik bileşen arızası, giriş gücü dalgalanması | Şarj cihazının çıkış voltajını kontrol edin, hasarlıysa değiştirin. |
| Elektrik | E16 | Üst ve alt sınır mikro anahtarlarının arızası | Mekanik aşınma, kir, hizalama bozukluğu | Periyodik performans testi, temizleme ve sıfırlama |
| Elektrik | E17 | Kabin gövdesi veya kapıları elektriklidir. | Topraklama sisteminde sorun var, faz kablosunun gövdeye bağlanması | Topraklama sisteminin kontrol edilmesi ve güçlendirilmesi, bağlantı noktasının bulunması |
| Elektrik | E18 | Hasarlı priz ve kuyu aydınlatması | Nem, yanmış ampuller, kopmuş teller | Periyodik muayene, nem geçirmez ekipman kullanımı |
| Elektrik | E19 | Ana karttaki rölelerin arızalanması | Kontak yapışması, bobin yanması | Arızalı rölelerin elektronik uzmanı tarafından kontrol edilmesi ve değiştirilmesi |
| Elektrik | E20 | Termal anahtarlar (bimetal) arızası | Uygunsuz ayarlama, aşınma ve yıpranma | Test edin ve sıfırlayın, hasarlıysa değiştirin |
| Elektrik | EL01 | Ana kart donuyor veya yazılım hatası | Elektriksel gürültü, yazılım hatası, güç dalgalanması | Sistem sıfırlama, aygıt yazılımı güncellemesi, dengeleyici kurulumu |
| Elektrik | EL02 | Hız kontrol sürücüsü (inverter) arızası | Aşırı ısınma, güç dalgalanması, IGBT arızası | Fan performansının sağlanması, filtre ve dengeleyicilerin takılması, özel onarımlar |
| Elektrik | EL03 | Kapı göz sensörü (fotosel) arızası | Mercek kiri, doğrudan güneş ışığı, hizalama hatası | Merceklerin temizlenmesi, güneşliğin takılması, verici ve alıcının sıfırlanması |
| Elektrik | EL04 | Işık Perdesi Arızası | Kirişlerden birinde hasar, kir, kablo kopması | Temizleme, bağlantıların kontrol edilmesi, hasarlıysa değiştirilmesi |
| Elektrik | EL05 | Motor kodlayıcı arızası | Darbe, kirlenme, iç yatak arızası, elektriksel gürültü | Temizlik, doğru kurulumun sağlanması, ekranlı kablonun kontrol edilmesi |
| Elektrik | EL06 | Kat göstergesi arızası (seven segment/LCD) | Yanmış pikseller, ana kartta sorun var | İletişim kablosunun kontrol edilmesi, arızalı ekranın değiştirilmesi |
| Elektrik | EL07 | Çağırma/kabin düğmeleri çalışmıyor | Mikro anahtar aşınması, kablo kopması, kart sorunu | Kablolamayı kontrol edin, mikro anahtarı veya anahtarı değiştirin |
| Elektrik | EL08 | Baş dayanağı kontrol kartı arızası | Güç dalgalanmaları, elektronik bileşen arızası | Uzman bir kişi tarafından kartın onarımı veya değiştirilmesi |
| Elektrik | EL09 | Aşırı yük sensörü arızası | Kalibrasyon dışı, sensör arızası | Yeniden kalibrasyon, sensör değişimi |
| Elektrik | EL10 | Ana kartın hafıza veya ayarlarının silinmesi | Gemideki yedek pil bitti, elektrik çarpması | Yedek pil değişimi, kart yeniden programlama |
| Emniyet | S01 | Acil kurtarma sistemi arızası | Akü arızası, şarj devresi arızası, UPS kartı sorunu | Kurtarma sisteminin aylık testi, periyodik pil değişimi |
| Emniyet | S02 | Alarm devreye girmiyor | Yanmış siren, kopmuş kablo, ana kartta arıza | Siren düğmesinin periyodik olarak test edilmesi |
| Emniyet | S03 | Acil durum telefonu çalışmıyor | Telefon hattı kesintisi, telefon cihazı arızası | Aylık telefon testi, hattın bağlı olduğundan emin olunması |
| Emniyet | S04 | Kabinin varlığı olmadan kat kapısının açılması | Kilit arızası, yetkisiz müdahale | Kilit mekanizmasının düzenli olarak kontrol edilmesi, gerekli korumaların takılması |
| Emniyet | S05 | Açık kapı ile kabin hareketi | Kapı atlama teli temas hatası, kasıtlı devre kurcalaması | Adım serisi devrenin denetlenmesi ve test edilmesi, kurcalamanın önlenmesi |
| Emniyet | S06 | Katlar arasında durma | Elektrik kesintisi, sensör hatası, emniyet devresinin devreye girmesi | Acil kurtarma sisteminin kurulumu, sensörlerin düzenli bakımı |
| Emniyet | S07 | Kabin çökmesi (çok nadir) | Tüm çekme halatlarının aynı anda kopması ve hiz regülatör/paraşütün arızalanması | Tüm güvenlik bileşenlerinin doğru ve düzenli servisi ve denetimi |
| Emniyet | S08 | Hız sınırını aşmak | Sürücü arızası, kodlayıcı arızası, fren sistemi sorunu | Hız kontrol ve fren sisteminin düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımı |
| Emniyet | S09 | Makine dairesinde veya kuyuda yangın | Kısa devre, aşırı ısınma, yanıcı madde sızıntısı | Makine dairesinin temiz tutulması, yangın söndürücülerin takılması |
| Emniyet | S10 | Elektrik çarpması | Uygun topraklamanın olmaması, hatalı kablolama | Topraklama sisteminin varlığının ve düzgün çalışmasının sağlanması |
| Kullanım ve çevre | U01 | İzin verilen kapasitenin üzerinde yük taşınması | Kullanıcıların farkındalığının olmaması veya dikkatsizliği | Aşırı yük sensörlerinin montajı ve kalibrasyonu, uyarı işaretlerinin montajı |
| Kullanım ve çevre | U02 | Düğmelere tekrar tekrar basmak | Kullanıcı sabırsızlığı | Dayanıklı kartların montajı, doğru kullanım kültürünün eğitimi |
| Kullanım ve çevre | U03 | Kapının elle veya herhangi bir cisimle kapatılmasını önleyin | Kapı mekanizmasında ve sensörlerde hasar | Işık perdesi montajı, uyarı işaretlerinin montajı |
| Kullanım ve çevre | U04 | Kabine veya kuyuya sıvı dökülmesi | Elektrikli ve elektronik bileşenlerde hasar, paslanma | Sakinlerin eğitimi, düzenli temizlik |
| Kullanım ve çevre | U05 | Sabotaj ve vandalizm | Düğmelerin kırılması, aynaların kırılması, duvarların hasar görmesi | Güvenlik kameralarının kurulumu, vandalizm önleyici parçaların kullanılması |
| Kullanım ve çevre | U06 | Yangın sırasında asansörün kullanılması | Sıkışmışlık ve boğulma riski | “Yangın durumunda kullanmayınız” tabelalarının eğitimi ve montajı |
| Kullanım ve çevre | U07 | Kuyuya su ve nem nüfuzu | Yetersiz sızdırmazlık, boru patlaması | Kuyu izolasyonu, su tahliye pompası montajı |
| Kullanım ve çevre | U08 | Makine dairesinde aşırı ısı | Yetersiz havalandırma, güneşe maruz kalma | Uygun bir havalandırma fanı takılması, tavan ve duvarların yalıtılması |
| Kullanım ve çevre | U09 | Çok fazla toz | Kötü temizlik, yakınlarda toz kaynaklarının bulunması | Makine dairesi ve kuyunun düzenli temizliği, gözeneklerin kapatılması |
| Kullanım ve çevre | U10 | Eşyaları taşımak için asansörü kullanmak | Kapılara ve duvarlara gelen darbeler, ekstra ağırlık taşıma | Yolcu asansörlerinde eşya taşımanın yasaklanması |
| Kullanım ve çevre | U11 | Asansörde oynayan çocuklar | Gereksiz yere düğmelere basmak, kabinde zıplamak | Ebeveyn eğitimi, daha fazla denetim |
| Kullanım ve çevre | U12 | Bina sallanması (deprem) | Raylarda hasar, parçaların yerinden oynaması | Asansörü güvenli bir şekilde durdurmak için deprem sensörü takılması |
| Kullanım ve çevre | U13 | Üçgen anahtarın yetkisiz kişiler tarafından kullanılması | Yetkisiz müdahale ve tehlike oluşturma | Anahtara erişimin yalnızca teknisyenler ve itfaiyecilerle sınırlandırılması |
| Kullanım ve çevre | U14 | Kapıda uygunsuz temizlik ve çöp birikmesi | Kapının tamamen kapanmasını önlemek | Bina yetkilileri tarafından günlük ve düzenli temizlik |
| Kullanım ve çevre | U15 | Standart dışı ilk kurulum ve ayarlama | Kalitesiz parça kullanımı, yanlış montaj | Güvenilir bir firmanın seçilmesi, kurulum sürecinin denetlenmesi, standart sertifikanın alınması |
Sonuç
Güvenli ve güvenilir asansör işletimi, detaylara gösterilen özenin, düzenli kontrollerin ve doğru kullanımın doğrudan bir sonucudur. Birçok maliyetli ve tehlikeli arıza, küçük ve önlenebilir sorunlar olarak başlar. Bu arızaları önlemenin anahtarı, saygın bir şirket ve eğitimli teknisyenler tarafından aylık olarak gerçekleştirilen bir önleyici bakım (ÖB) programıdır.
Teknik servisin yanı sıra, sakinleri ve kullanıcıları asansörlerin doğru kullanımı konusunda eğitmek, yanlış kullanımdan kaynaklanan arızaları azaltmada önemli bir rol oynar. Sonuç olarak, bina yöneticisi, servis şirketi ve kullanıcılar arasındaki sürekli iş birliği, asansörün uzun ömürlü ve kusursuz çalışması için en iyi garantidir. Unutmayın, önleme maliyeti her zaman büyük onarımların ve olası can ve mal kayıplarının maliyetinden çok daha düşüktür.
Yorum yok