Milad Kulesi Asansörü | Film | Özellikler | Kapasite | Hız

İran’ın bir üst yapısı ve ulusal sembolü olan Milad Kulesi, birbirine bağlı karmaşık bir sistem bütünüdür. Bu arada, dikey taşıma sistemi olan Milad Kulesi Asansörü, yalnızca bir ulaşım aracı değil, aynı zamanda bu kulenin teknolojik harikalarından ve başlıca cazibe merkezlerinden biridir. Bu makale, Milad Kulesi asansörlerinin tarihçesinden ve üreticisinden teknik karmaşıklıklarına, gelişmiş güvenlik sistemlerinden bakım zorluklarına kadar tüm yönlerini titizlikle incelemektedir.

Birinci Bölüm: Milad Kulesi İnşaatının Tarihçesi ve Hedeflerine Daha Yakından Bir Bakış

Asansör sisteminin önemini anlamak için öncelikle projenin bağlamını anlamamız gerekir.

• Projenin Kökleri: Kulenin inşa fikri 1990’ların başında ortaya çıktı. Temel amaç, şehrin genişlemesi ve yüksek binaların varlığı nedeniyle zorlaşan Tahran’daki radyo ve televizyon yayınlarını iyileştirmek ve kör noktaları ortadan kaldırmaktı. Temel telekomünikasyon kullanımının yanı sıra, kültür ve turizm merkezi oluşturma, ticari alanlar geliştirme ve özgün restoranlar gibi diğer hedefler de başlangıçtan itibaren dikkate alındı.
• Uygulama Aşaması: Tahran Belediyesi’ne bağlı Yadman Sazeh Şirketi proje işvereni olarak seçildi ve beton yapının uygulanmasında ana yüklenici “Bolandpayeh” Şirketi oldu.

○ İşletmeye Başlama: Projenin kazı ve toprak işleri Ocak 1997’de başladı.

○ Gövde İnşaatı: Kulenin devasa bir beton şaft olan ana gövdesinin inşası “kayar kalıp” teknolojisi kullanılarak gerçekleştirildi. Bu teknik, yapının günde yaklaşık 3 metre hızla sürekli olarak yukarı doğru hareket etmesini sağladı.

○ Üst Yapının Montajı: Projenin en karmaşık kısımlarından biri, yaklaşık 280 metre yükseklikteki metal üst yapının inşası ve montajıydı. 2.100 tondan fazla ağırlığa sahip bu 12 katlı yapı, önce zeminde inşa edildi ve ardından titiz ve nefes kesici bir çalışmayla beton şaftın tepesine taşınarak yerleştirildi.

○ Açılış: Nihayet, İranlı mühendis ve işçilerin on yıllık çabalarının ardından, bu ulusal proje 6 Ekim 2008’de faaliyete geçirildi.

İkinci Bölüm: Milad Kulesi Cam Asansörüne Tırmanmanın Eşsiz Deneyimi

Bu kuleyi ziyaret etmenin en unutulmaz anlarından biri şüphesiz Milad Kulesi cam asansörüne binmektir. Kulenin altı ana asansöründen dördü, beton gövdenin güney tarafına panoramik (cam) olarak yerleştirilmiştir. Bu akıllı tasarım, basit bir hareketi heyecan verici bir görsel deneyime dönüştürür. Tırmanırken şehrin giderek küçülmesini ve ufkun genişlemesini izlemek, birçok ziyaretçiyi asansörde yolculuk ederken Milad Kulesi asansörünü kaydetmeye ve bu nefes kesici anları sonsuza dek saklamaya iten şeydir.

Milad Kulesi Asansörünün Teknik Özellikleri

Bu mühendislik şaheserini daha iyi anlamak için Milad Kulesi asansörünün teknik özelliklerine yakından bakmamız gerekiyor. Bu asansörler, prestijli Finlandiya şirketi KONE’nin ürünü olup, zamanının en gelişmiş teknolojilerini kullanmaktadır.

• Hız ve Zaman: Sıkça sorulan sorulardan biri de Milad Kulesi asansörünün hızıdır. Bu asansörler, saniyede 7 metre gibi inanılmaz bir hızla, yani saatte 25,2 kilometre hızla hareket etmektedir. Bu yüksek hız, Milad Kulesi asansörünün lobiden en üst yapıya yaklaşık 300 metrelik mesafeyi yalnızca 45 ila 50 saniyede kat ettiği anlamına gelir.
• Kapasite ve Boyutlar: Milad Kulesi asansör kapasitesi, her kabin için 21 kişi veya 1600 kilograma eşdeğer olarak tanımlanmıştır. Bu yüksek kapasite, çok sayıda günlük ziyaretçinin hızlı ve verimli bir şekilde taşınmasını sağlar.

Aşağıda, Milad Kulesi asansör sisteminin tüm ayrıntılarına değineceğiz.

1. Milad Kulesi asansör sisteminin temel istatistikleri ve teknik özellikleri bir bakışta

Özellik	Miktar/Açıklama
Toplam Asansör Sayısı (şaft içinde)	6 adet
Panoramik (yolcu) Asansörleri	4 adet (camlı, güney cephe)
Servis ve Acil Durum Asansörleri	2 adet (kapalı, kuzey cephe)
Üretici Firma	KONE Finlandiya
Motor Teknolojisi	KONE EcoDisc® (Gearless – dişlisiz)
Nominal Hız (maksimum)	7 m/s ≈ 25,2 km/saat
Kabin Kapasitesi	21 kişi veya 1600 kg
Yaklaşık Seyir Yüksekliği	≈ 302 m (en alt duraktan yapıdaki en üst durağa kadar)
Yaklaşık Seyahat Süresi	≈ 45 – 50 saniye (ivmelenme ve yavaşlama dahil)

2. Milad Kulesi Asansör Motoru

Bu ulusal proje için Finlandiyalı şirket KONE ve amiral gemisi EcoDisc® teknolojisinin seçilmesi, hassas bir mühendislik kararıydı. O dönemde asansör sektöründe devrim niteliğinde kabul edilen bu teknoloji, aşağıdaki temel avantajları beraberinde getirdi:

• Sabit Mıknatıslı Senkron Motor: Geleneksel endüksiyon motorlarının aksine, bu motorlar çok daha yüksek verimliliğe sahiptir. Enerji kaybının, ısı üretiminin, gürültünün ve yağlama ihtiyacının önemli bir kaynağı olan dişli kutusunun tamamen ortadan kaldırılması, hidrolik sistemlere kıyasla %70’e, dişli tahrik sistemlerine kıyasla ise %30’a varan enerji tüketiminde azalma sağlamıştır.
• Makine Dairesiz (MRL) sistem: EcoDisc motorlar o kadar kompakt ve küçüktür ki, doğrudan asansör boşluğunun üzerine ve kılavuz rayların üzerine monte edilirler. Bu özellik, kulenin en yüksek noktasında “makine dairesi” adı verilen büyük ve ağır bir oda inşa etme ihtiyacını ortadan kaldırmıştır ve bu da hem yapısal hem de mimari açıdan büyük bir avantajdır.
• V3F (Değişken Voltajlı Değişken Frekanslı) kontrol tahriki: Bu gelişmiş kontrol sistemi, asansörün beynidir. Motora gelen voltaj ve frekans girişini hassas bir şekilde kontrol ederek, hızlanma ve yavaşlama çok yumuşak ve kademeli bir şekilde gerçekleştirilir. Bu sayede yolcular kalkış veya duruş sırasında en az sarsıntıyı hisseder ve konforlu ve keyifli bir yolculuk deneyimi yaşarlar.

3. Asansör Çeşitleri ve Özel Uygulamalar

• Panoramik asansörler (4 ünite):

○ Kullanıcı deneyimi: Bu asansörler, kulenin turistik cazibesinin ayrılmaz bir parçasıdır. Çok katmanlı ve ultra dayanıklı laminattan yapılmış cam duvarları, yüksek hızda tırmanırken Tahran’ın geniş ve engelsiz bir manzarasını sunar. Bu heyecan verici görsel deneyim bile, kuleyi ziyaret etmek için başlıca sebeplerden biridir.

○ İç Tasarım: Milad Kulesi asansörünün iç mekanı, turistlere lüks ve konfor hissi yaratmak amacıyla tasarlanmıştır.

• Servis Asansörleri (2 ünite):

○ Kule Lojistiği: Bu iki asansör hayati öneme sahip görevleri yerine getirir. Restoran ve kafeler için günlük hammadde taşımacılığı, teknik ve temizlik ekipmanlarının taşınması ve ağır yüklerin taşınması bu iki asansör tarafından gerçekleştirilir. İç gövdeleri, darbe ve aşınmaya dayanıklı olması için paslanmaz çelikten yapılmıştır.

○ Acil Durumlardaki Rolü: Bu asansörler, yangın durumunda itfaiyeciler tarafından kontrol edilen “İtfaiye Hizmeti” adlı bir moda sahiptir. Ayrıca acil tahliye senaryolarında da kilit rol oynarlar.

4. Güvenlik: Standartların ötesine geçmek için tasarlanmıştır

Bu yükseklikte ve ziyaretçi hacmindeki bir yapıda güvenlik her şeyden önce gelir. Milad Tower asansörleri çeşitli güvenlik sistemleri katmanlarıyla donatılmıştır:

• Mekanik Fren Sistemi (Paraşüt): En önemli güvenlik bileşeni, aşırı hız regülatörünün kabinin hızını sürekli izlemesidir. Hız limitini aşarsa, regülatör devreye girer ve kılavuz raylardaki fren pabuçlarını kilitleyerek kabini mekanik olarak durdurur.
• Motor Fren Sistemi: Asansörün ana freni elektromanyetiktir ve normalde kapalıdır (Fail-Safe). Bu, frenin açık kalması için elektrik gücüne ihtiyaç duyulduğu ve elektrik kesilir kesilmez güçlü yayların freni devreye alarak motoru kilitlediği anlamına gelir.
• Kuyu Sonu Tamponları: Asansör boşluğunun tabanına, felaket niteliğinde bir arıza ve kabinin düşmesi durumunda son darbeyi emmek ve yolcuların yaralanmasını önlemek için güçlü hidrolik veya poliüretan tamponlar yerleştirilmiştir.
• Acil Durum Güç Sistemi: Tüm kule devasa dizel jeneratörlerle donatılmıştır. Şehirde bir elektrik kesintisi olması durumunda, jeneratörler otomatik olarak devreye girerek asansörlere güç sağlar, böylece kabinde kimse mahsur kalmaz. Ayrıca, kontrol sistemleri UPS’e bağlıdır, böylece elektrik kesintisi ile jeneratörün devreye girmesi arasındaki sürede kontrol fonksiyonunda herhangi bir kesinti olmaz.
• Deprem Sensörleri: Tahran’ın sismik yapısı nedeniyle asansörler kulenin sismoloji sistemine bağlıdır. Deprem dalgaları tespit edilirse, kontrol sistemi asansörü en yakın katta akıllıca durdurur ve kapıları açar.
• Kapı Koruması: Kabin girişinde, kapılar arasındaki herhangi bir engeli algılayan ve kapanmalarını engelleyen kızılötesi ışık sensörlerinden oluşan bir perde bulunmaktadır.

5. Teknik ve Bakım Zorlukları

Böylesine karmaşık bir sistemin yüksek irtifada bakımının kendine özgü zorlukları vardır:

• Rüzgar etkisi ve kule sallanması: Yüksek kuleler kuvvetli rüzgarlarda hafifçe sallanır. Asansör kılavuz sistemi (raylar ve pabuçlar) bu hafif hareketlere dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak, çok kuvvetli rüzgar koşullarında sensörler güvenlik nedeniyle asansörü yavaşlatabilir veya geçici olarak durdurabilir.
• Uzman teknik ekip: Bu asansörlerin onarım ve bakımı, KONE’den yüksek hızlı ve EcoDisc sistemleri konusunda özel eğitim almış ve yüksekte çalışmak için gerekli teknik bilgiye sahip teknisyenler gerektirir.
• Yedek parça lojistiği: Yaptırımlar ve parçaların özgüllüğü nedeniyle, orijinal yedek parça temini ve depolanması bu sistemin yönetim zorluklarından biridir.

Sonuç

Milad Kulesi asansörleri sadece bir ulaşım aracı değil; bu ulusal sembolü ziyaret etme deneyiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Yüksek hız, çok katmanlı güvenlik, enerji verimliliği ve panoramik manzaraların birleşimi, onları dünya standartlarında bir dikey ulaşım sistemi haline getiriyor. Bu altı dikey arter, her gün binlerce insanı güvenli bir şekilde ve mümkün olan en kısa sürede Tahran silüetinin zirvesine taşıyor.